Opony to jedyny element pojazdu, który ma bezpośredni kontakt z nawierzchnią drogi. Choć wielu kierowców koncentruje się głównie na regularnych przeglądach silnika, wymianie oleju czy kontroli hamulców, to właśnie stan i ciśnienie w oponach w dużej mierze decydują o bezpieczeństwie i komforcie jazdy. Niewłaściwie dobrane lub utrzymywane ciśnienie często bywa przyczyną przedwczesnego zużycia bieżnika, wyższych kosztów eksploatacji, a nawet poważnych wypadków drogowych. Z tego powodu warto pamiętać, że systematyczne sprawdzanie i regulacja ciśnienia w oponach to kluczowa czynność, która przekłada się na liczne korzyści. Przyjrzyjmy się dlaczego ciśnienie w oponach ma tak istotne znaczenie, oraz jak prawidłowa wartość przekłada się na bezpieczeństwo, oszczędność i… ochronę środowiska.

Bezpieczeństwo jazdy

Bezpieczeństwo to podstawowy argument za utrzymaniem właściwego ciśnienia w oponach. Opony pompowane zgodnie z zaleceniami producenta gwarantują maksymalną przyczepność do nawierzchni, zarówno na suchej, jak i mokrej drodze.

• Lepsza przyczepność do drogi

Zbyt niskie ciśnienie sprawia, że większa część bieżnika styka się z jezdnią, co może się wydawać korzystne z punktu widzenia przyczepności. Jednak w praktyce prowadzi to do przegrzewania się opony, nierównomiernego rozkładu nacisku na bieżnik oraz szybszego zużycia jego zewnętrznych krawędzi. Z drugiej strony zbyt wysokie ciśnienie powoduje, że kontakt z nawierzchnią jest ograniczony jedynie do środkowej części bieżnika. W obu tych przypadkach przyczepność jest ograniczona, co wpływa na wydłużenie drogi hamowania, pogorszenie stabilności w zakrętach i zwiększenie ryzyka utraty kontroli nad pojazdem. Natomiast prawidłowe ciśnienie zapewnia równomierne rozłożenie sił na całej szerokości bieżnika, co przekłada się na lepszą reakcję samochodu na ruchy kierownicą i skuteczniejsze hamowanie.

• Skrócenie drogi hamowania

Gdy opona jest odpowiednio napompowana, cały jej bieżnik może współpracować z nawierzchnią podczas hamowania. Dzięki temu droga hamowania ulega skróceniu, co w sytuacjach awaryjnych może zdecydować o uniknięciu kolizji lub poważnego wypadku. Niewystarczające ciśnienie wydłuża drogę hamowania, a w niektórych przypadkach może doprowadzić do utraty stabilności pojazdu i nieprzewidywalnego zachowania się samochodu w krytycznych momentach.

• Zmniejszenie ryzyka aquaplaningu

Aquaplaning polega na utracie kontaktu bieżnika z nawierzchnią na skutek wytworzenia się warstwy wody między oponą a drogą. Dzieje się tak zwykle przy większych prędkościach i obfitych opadach deszczu. Jeśli ciśnienie w oponach jest zbyt niskie, woda nie jest właściwie odprowadzana z powierzchni styku z jezdnią, co potęguje zjawisko aquaplaningu. W efekcie kierowca traci możliwość kontrolowania toru jazdy. Utrzymanie prawidłowego ciśnienia i dbałość o stan bieżnika (szczególnie jego głębokość) sprzyja skuteczniejszemu odprowadzaniu wody, a tym samym poprawia przyczepność i zmniejsza ryzyko poślizgu.

• Wsparcie systemów bezpieczeństwa (TPMS)

W większości nowoczesnych samochodów montowane są systemy monitorowania ciśnienia w oponach, tzw. TPMS (ang. Tire Pressure Monitoring System). Czujniki umieszczone w kołach bądź bazujące na pomiarze prędkości obrotowej kół ostrzegają kierowcę o znacznych spadkach ciśnienia. Jest to duże ułatwienie, które pozwala szybko reagować na potencjalne zagrożenia. Jednak nawet posiadanie TPMS nie zwalnia z obowiązku regularnego sprawdzania i uzupełniania ciśnienia, gdyż nie zawsze system wychwyci minimalne, lecz istotne różnice.

Ekonomia i oszczędność paliwa

Kolejnym ważnym aspektem jest wpływ prawidłowego ciśnienia w oponach na ekonomię użytkowania pojazdu. Współczesne auta potrafią spalać coraz mniej paliwa, jednak czynniki takie jak niewłaściwie dobrane opony czy nieprawidłowe ciśnienie potrafią znacznie zwiększyć koszty eksploatacji.

• Niższe opory toczenia

Opona o optymalnym ciśnieniu obraca się płynnie, nie ugina się nadmiernie i nie powoduje dodatkowych oporów. W efekcie pojazd potrzebuje mniej energii (a zatem i paliwa), by utrzymać zadaną prędkość. Zbyt niskie ciśnienie zwiększa opór toczenia, co przekłada się na wyższe spalanie i niepotrzebne obciążenie silnika. W dobie rosnących cen paliw nawet kilkuprocentowy wzrost zapotrzebowania na paliwo można odczuć w portfelu.

• Redukcja kosztów eksploatacyjnych

Oprócz większego zużycia paliwa, niewłaściwie napompowane opony wpływają też na pozostałe koszty utrzymania samochodu. Zwiększone opory toczenia i nadmierne obciążenie kół mogą przyspieszać zużycie elementów zawieszenia czy układu kierowniczego. Częstsze serwisowanie pojazdu wiąże się z dodatkowymi kosztami, których z powodzeniem można uniknąć, pamiętając o regularnej kontroli ciśnienia.

• Wydłużenie żywotności opon

Nie bez znaczenia jest również dłuższa żywotność samych opon. Są one przecież elementem, który w razie nieprawidłowego użytkowania stosunkowo szybko się zużywa, a ich wymiana potrafi być kosztowna.

• Równomierne zużycie bieżnika

Prawidłowe ciśnienie pozwala równomiernie rozłożyć nacisk pojazdu na całą szerokość bieżnika, dzięki czemu opona zużywa się w zbliżonym tempie na środku i na krawędziach. Jeśli jest ono nieprawidłowe, bieżnik ściera się nierównomiernie – przy zbyt niskim ciśnieniu szybciej zużywają się zewnętrzne strefy opony, przy zbyt wysokim – środkowa część. W efekcie opona traci swoje optymalne właściwości, a kierowca jest zmuszony do wymiany jej na nową znacznie wcześniej, niż wynikałoby to z normalnego eksploatacyjnego cyklu.

• Oszczędności na wymianie

Wymiana opon to jeden z bardziej kosztownych zabiegów eksploatacyjnych, z którym kierowcy mają do czynienia co najmniej kilka razy w ciągu życia pojazdu. Jeśli trzeba robić to częściej, bo opony zużywają się nierównomiernie lub przedwcześnie, koszty rosną w znacznym stopniu. Tymczasem utrzymanie właściwego ciśnienia to stosunkowo prosta procedura, która pozwala przedłużyć okres eksploatacji ogumienia.

Komfort jazdy i osiągi pojazdu

Odpowiednie ciśnienie przekłada się nie tylko na bezpieczeństwo, ale też na ogólny komfort i zachowanie samochodu na drodze.

• Poprawa stabilności i sterowności

Przy właściwie napompowanych oponach pojazd prowadzi się przewidywalnie, co pozwala lepiej wyczuć drogę i szybciej reagować na zmieniające się warunki. Stabilność jazdy w zakrętach oraz przy wyższych prędkościach jest zauważalnie wyższa. Mniejsze jest także ryzyko uciążliwych drgań czy wibracji na kierownicy, które często nasilają się przy źle wyważonych kołach i nieprawidłowym ciśnieniu.

• Wpływ na komfort

Kiedy ciśnienie w oponach jest za wysokie, pasażerowie mogą odczuwać nieprzyjemne podskoki na nierównościach drogi. Z kolei zbyt niskie ciśnienie powoduje „miękkie” zachowanie się opony, co przekłada się na pogorszenie stabilności jazdy i może dawać poczucie „pływania” auta. Optymalna wartość ciśnienia pomaga też zredukować hałas toczenia, co w zauważalny sposób zwiększa komfort akustyczny wewnątrz pojazdu.

Wpływ na środowisko

W dobie rosnącej świadomości ekologicznej nie można pominąć faktu, że dbanie o odpowiednie ciśnienie w oponach pomaga w ochronie środowiska.

• Mniejsze zużycie paliwa – niższa emisja CO₂

Niższe spalanie to nie tylko oszczędność w portfelu, ale również mniejsza emisja dwutlenku węgla do atmosfery. Choć z perspektywy pojedynczego auta redukcja może wydawać się niewielka, to jednak w skali tysięcy lub milionów pojazdów utrzymanie właściwego ciśnienia przynosi realne korzyści dla jakości powietrza.

• Dłuższa żywotność opon

Produkcja ogumienia wymaga zużycia surowców (np. gumy naturalnej czy ropy naftowej w przetworzonych postaciach) oraz energii. Jeśli żywotność opon jest wydłużona dzięki trosce o ciśnienie, zmniejsza się zapotrzebowanie na nowe egzemplarze. W efekcie maleje ilość odpadów, a także ogranicza się eksploatację zasobów naturalnych.

Jak utrzymać właściwe ciśnienie?

Regularna kontrola ciśnienia to najprostsza droga do zachowania wszystkich wymienionych wyżej korzyści.

• Regularne kontrole

Choć wielu kierowców pamięta o tym, by sprawdzić ciśnienie tylko przed długą trasą, eksperci zalecają, by robić to co najmniej raz w miesiącu. Niewielki spadek ciśnienia jest zjawiskiem naturalnym, a dodatkowo przebite koło czy nieszczelny wentyl potrafią spowodować stopniową utratę powietrza w oponie.

• Narzędzia pomiarowe

Najprościej skorzystać z manometru dostępnego na większości stacji benzynowych. Warto jednak zainwestować we własny ciśnieniomierz do opon, zwłaszcza jeśli chcemy regularnie i dokładnie sprawdzać stan naszego ogumienia. Niewielkie, przenośne manometry są niedrogie, a pozwalają na dokonywanie pomiaru w dowolnym miejscu, nie tylko na stacji.

• Sezonowe wskazania

Przy wymianie opon letnich na zimowe (i odwrotnie) dobrze jest pamiętać o tym, że temperatura powietrza wpływa na ciśnienie w oponach. Gdy słupki rtęci spadają, ciśnienie również się zmniejsza. Z tego powodu zaleca się kontrolę i ewentualną korektę wartości ciśnienia także w trakcie sezonu, zwłaszcza przy wyraźnych zmianach temperatur.

Porady praktyczne

Jeśli wybieramy się w podróż z pełnym obciążeniem (komplet pasażerów, dużo bagażu), warto sprawdzić w instrukcji pojazdu, czy producent nie zaleca zwiększenia ciśnienia o określoną wartość w celu zachowania właściwej przyczepności i bezpieczeństwa.

Dodatkowe wskazówki i obalanie mitów

W świecie motoryzacji krąży wiele sprzecznych opinii na temat tego, jakie ciśnienie jest najlepsze. Niektórzy błędnie uważają, że nieznaczne obniżenie ciśnienia w oponach zawsze poprawi komfort jazdy, a inni przesadnie je zawyżają, licząc na niższe spalanie. Tymczasem opony zostały zaprojektowane w taki sposób, by optymalne wartości ciśnienia zapewniały maksymalną równowagę między bezpieczeństwem, oszczędnością a komfortem. Najlepiej zatem zawsze kierować się zaleceniami producenta pojazdu.

Warto też wiedzieć, że są sytuacje, w których świadome zmiany ciśnienia mogą mieć uzasadnienie. Dotyczy to np. jazdy w terenie (off-road), gdzie obniżone ciśnienie pomaga uzyskać lepszą przyczepność na piasku lub miękkim podłożu. Trzeba jednak pamiętać, by po zakończeniu takiej wyprawy przywrócić ciśnienie do zalecanego poziomu, aby zapewnić prawidłowe warunki jazdy na zwykłych drogach.

Ciśnienie pod kontrolą – bezpieczeństwo, oszczędność i ekologia w jednym

Utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia w oponach to jeden z najprostszych, a zarazem najważniejszych sposobów na poprawę bezpieczeństwa na drodze, obniżenie kosztów eksploatacji i zwiększenie żywotności ogumienia. Właściwa przyczepność, skrócona droga hamowania oraz mniejsze ryzyko aquaplaningu – wszystko to przekłada się na ochronę zdrowia i życia kierowcy oraz pasażerów. Ponadto prawidłowe ciśnienie ma kluczowe znaczenie dla komfortu jazdy, ograniczenia spalania paliwa i zmniejszenia emisji CO₂.

Nie warto więc bagatelizować regularnej kontroli ciśnienia i dbania o stan opon. Krótka wizyta na stacji benzynowej lub użycie przenośnego manometru w garażu to drobiazg w porównaniu z korzyściami, jakie można zyskać w dłuższej perspektywie. Gdy kolejnym razem będziesz planować wymianę opon przy zmianie sezonu, pamiętaj, by nie poprzestawać jedynie na wymianie – zwróć także szczególną uwagę na właściwe wartości ciśnienia. Dzięki temu podróż stanie się bezpieczniejsza, tańsza i bardziej przyjazna dla środowiska.